तुमच्याकडेही आहे फाटक्या तुटक्या नोटा ? ‘अशा’ चालवा व मिळवा पूर्ण पैसे, जाणून घ्या प्रक्रिया

नगर सह्याद्री टीम : तुमच्याकडे फाटलेली किंवा टेपने पेस्ट केलेली नोट असेल आणि तुम्हाला ही नोट कुठेही देता येत नसेल कारण दुकानदारही ती घेण्यास नकार देतात. त्यामुळे आता तुम्हाला घाबरण्याची गरज नाही.

या नोटेऐवजी तुम्हाला योग्य नोट्स मिळतील. ही टेप स्टिकिंग नोट बदलण्यासाठी आरबीआयने नियम केले आहेत. बँकेच्या नियमांनुसार तुम्ही या नोटा कशा बदलू शकता आणि तुम्हाला पूर्ण पैसे कसे परत मिळू शकतात हे जाणून घ्या – म्हणजेच ही टेप स्टिकिंग नोट वैध कशी बनवता येईल?

बँकेचे काय नियम आहेत?
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या 2017 च्या विनिमय चलन नोट नियमांनुसार, जर तुम्हाला एटीएममधून फाटलेल्या नोटा आल्या तर तुम्ही त्या सहज बदलू शकता. आणि सरकारी नोटा बदलून घेण्यास कोणीही नकार देऊ शकत नाही. बँका अशा नोटा घेण्यास नकार देऊ शकत नाहीत.

ही आहे नोट बदलण्याची पद्धत
तुमच्या नोटेचे तुकडे झाले तरी बँक ती बदलून देईल. फाटलेल्या नोटेचा काही भाग गहाळ असला तरी तो बदलून घेता येतो. यासाठी, एक फॉर्म भरून, तुम्ही सरकारी बँक, खाजगी बँक किंवा आरबीआयच्या इश्यू ऑफिसमध्ये जाऊन करन्सी बदलू शकता.

खात्यात पोहोचतील नवीन नोटा
दुसरीकडे, आपल्याकडे 20 नोटा असल्यास किंवा 5000 रुपयांपर्यंतच्या फाटलेल्या , जुन्या नोटा असतील कि ज्या बाजारात चालत नाहीत. तर त्या बदल्यात तुम्हाला कोणत्याही आरबीआय कार्यालयाकडून त्वरित रोख रक्कम मिळेल. यासाठी तुम्हाला कोणतेही शुल्क द्यावे लागणार नाही. पण जर आपल्याकडे 20 हून अधिक नोटा असल्यास किंवा 5000 रुपयांपेक्षा जास्त किमतीच्या नोटा असल्यास बँक किंवा आरबीआय शाखा आपल्याकडून सर्व नोट्स घेईल आणि त्या नंतर मार्गदर्शक सूचनांनुसार पैसे थेट आपल्या खात्यात हस्तांतरित केले जातील.

आपल्याकडे जुन्या व फाटलेल्या जास्त नोट असल्यास वेळ लागेल
हे देखील लक्षात घ्या की आपल्याकडे 50 हजाराहून अधिक जुन्या नोटा असल्यास त्यास थोडा वेळ लागेल. यासह बर्‍याच नोटा बदलण्यासाठीही बँक शुल्क आकारेल. तथापि, हे बदलून घ्यायचे जे पैसे आहेत ते पैसे थेट आपल्या खात्यात जातील. आरबीआयच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार अशा सर्व अस्सल नोट्स ज्या बाजारात चालण्याच्या स्थितीत नाहीत त्या ताब्यात घेऊन त्या नष्ट केल्या जातील. त्या बदल्यात, त्याच किंमतीच्या नवीन नोटा बाजारात आणल्या जातील.

तक्रार कशी करावी 
जर कोणत्याही बँकेने फाटलेल्या नोटा बदलण्यास नकार दिला तर तुम्ही जनरल बँकिंग अंतर्गत https://crcf.sbi.co.in/ccf/ under General Banking// Cash Related category वर तक्रार करू शकता. ही लिंक स्टेट बँक ऑफ इंडियाच्या एटीएमसाठी आहे. अनेक रिपोर्ट्सनुसार, कोणतीही बँक एटीएममधून फाटलेल्या नोटा बदलण्यास नकार देऊ शकत नाही. मात्र, बँकेने नियमांचे उल्लंघन केल्यास बँक कर्मचाऱ्यांवर कारवाई होऊ शकते. ग्राहकाच्या तक्रारीच्या आधारे बँकेला १० हजार रुपयांपर्यंत नुकसानही भरावे लागू शकते.